فصل اول فیزیولوژی گایتون با مقدمه فیزیولوژی شروع میشود. این بخش از کتاب فیزیولوژی گایتون مفاهیم مربوط به سلول و فیزیولوژی عمومی را دربرمیگیرد. همانطورکه میدانید هدف علم فیزیولوژی، توضیح مکانیزمهای فیزیکی و شیمیایی است. این مکانیزمها مسئول پیدایش، تکامل و حیات هستند.
کتاب فیزیولوژی گایتون در مورد فیزیولوژی انسانی است. تلاش میشود تا در این کتاب، گروهی از ویژگیها و مکانیزمهای اختصاصی بدن انسان توضیح داده شوند که انسان را زنده نگه میدارد. در فصل اول فیزیولوژی به مطالبی همچون سازماندهی عملکردی بدن انسان و تنظیم محیط داخلی پرداخته میشود.
همچنین سلول و اعمال، کنترل ژنتیکی ساخت پروتئین، عمل سلول و تولید مثل سلول از دیگر مطالب این بخش هستند. در ادامه این مطلب به ارائه خلاصه ای از فصل اول فیزیولوژی گایتون خواهیم پرداخت.
خلاصه فصل اول فیزیولوژی گایتون
همانطورکه گفتیم در فصل اول فیزیولوژی گایتون، آنچه مورد بررسی قرار میگیرد، سازماندهی عملکردی بدن انسان، سلول و اعمال آن و کنترل ژنتیکی ساخت پروتئین، عملکرد سلول و تولید مثل سلولی است.
همانطورکه میدانید، سلول واحد زنده و پایه بدن است. هر بافت یا عضو بدن، مجموعهای از تعداد زیادی سلولهای مختلف است که ساختارهای حمایت کننده بین سلولی، آنها را در کنار هم نگه میدارد.
-
سازماندهی عملکردی بدن انسان و تنظیم « محیط داخلی»
در این بخش از فصل اول فیزیولوژی گایتون سلولها بهعنوان واحد زنده بدن مورد بررسی قرار میگیرند. از جمله این مطالب میتوان به تفاوتهای بین مایع خارجی سلولی و مایع داخلی سلولی اشاره کرد.
همچنین در این بخش با نظریه هومئوستاز آشنا میشویم. این واژه توسط یک فیزیولوژیست آمریکایی برای توصیف حفظ شرایط تقریبا ثابت در محیط داخلی ابداع شده است. در قسمت بعد سیستمهای کنترلی بدن، مانند سیستم تنظیم غلظت اکسیژن و دی اکسید کربن در مایع خارج سلولی، سیستم تنظیم فشار خون شریانی، ویژگیهای هر یک از این سیستمها و تفاوتهای فیزیولوژیک آنها شرح داده شده است.
-
سلول و اعمال آن
همانطورکه اشاره کردیم فصل اول فیزیولوژی گایتون مفاهیم مربوط به سلول و فیزیولوژی عمومی را در بر دارد. به همین جهت در این بخش، سلول و اعمال آن مورد مطالعه قرار میگیرد. سازمان دهی سلول اولین مبحث این بخش است. در این قسمت، نمای کلی از یک سلول در بررسی با میکروسکوپ نوری نشان داده میشود.
ساختار فیزیکی سلول شامل ساختارهای غشائی آن، سیتوپلاسم و اندامکهای آن و هستکها و اسکلت سلولی و … در فصل اول فیزیولوژی بررسی میشوند. همچنین سلولهای حیوانی با اشکال پیش سلولی حیات، سیستم عملکردی سلول نظیر بلع سلولی و آندوسیتوز، فاگوسیتوز، تحلیل بافتها و اتولیز سلولهای آسیب دیده و … ازجمله مطالب این فصل هستند.
همانطورکه گفتیم در این بخش علاوهبر ساختار سلول، اعمال آن نیز مورد بررسی قرار میگیرند. از جمله اعمال سلولی میتوان به حرکات سلول مانند حرکت آمیبی و مکانیزم آن، سلولهایی ک این حرکت را از خود نشان میدهند، مژکها و حرکت مژکی و مکانیزم این نوع حرکت اشاره کرد.
-
کنترل ژنتیکی ساخت پروتئین، عملکرد سلول و تولید مثل سلولی
ژنها عملکرد هر روزه تمام سلولهای بدن را کنترل میکنند. همچنین این ژنها هستند که انتقال دهنده وراثت از والدین به فرزندان هستند. بنابراین در این بخش از فصل اول فیزیولوژی گایتون به ژنهایی پرداخته میشود که ساخت پروتئین را در هسته سلول کنترل میکنند. بهعلاوه موضوع مهم کدهای ژنتیکی نیز در این بخش بررسی میشوند.
بهعبارتی در خلاصه فصل اول فیزیولوژی گایتون بطور مختصر توضیح داده میشود که چگونه کد DNA در هسته سلول به کد RNA در سیتوپلاسم سلول منتقل میشود، این فرآیند را فرآیند نسخه برداری مینامند.
اشاره کردیم که ژنها عملکرد فیزیکی و شیمیایی سلولها را کنترل میکنند. اما میزان عملکرد ژنها و سایر فعالیتهای بیوشیمیایی در سلول نیز نیاز به کنترل دارند در این بخش به مکانیسمهای کنترل کننده ژنها نیز پرداخته میشود.
همچنین در فصل اول فیزیولوژی گایتون در مییابیم که سیستم ژنتیکی هر مرحله از رشد انسان، از تخمک تک سلولی بارور شده گرفته تا بدن کامل را کنترل میکند. از همین رو در این به فصل چرخه زندگی سلول، تمایز سلولها و مرگ برنامه ریزی شده آنها نیز پرداخته میشود.
نتیجه گیری:
مطالبی که در بخش قبل از آنها صحبت شد، تنها بخشی از مفاهیمی هستند که در فصل اول فیزیولوژی گایتون به آنها پرداخته شده است. هر یک از این سرفصلها دارای توضیحات و مطالب کاملی هستند که درک آنها جز با مطالعه کتاب فیزیولوژی گایتون و بررسی کامل عکسهای آن میسر نیست.
البته کسانی که قبلا این کتاب را مطالعه کردهاند و اکنون میخواهند در آزمونهایی نظیر آزمون ارشد وزارت بهداشت یا آزمون علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی شرکت کنند میتوانند از کتاب خلاصه فیزیولوژی گایتون نیز برای آمادگی برای این آزمونها استفاده کنند. زیرا این کتابها بر اساس نیازهای داوطلب در آزمون بهینه سازی شدهاند و بهگونهای نوشته شدهاند که داوطلب شرکت در آزمون بتواند کتاب فیزیولوژی گایتون را در کمترین زمان مطالعه کند.